Jeśli kiedykolwiek nastąpi nuklearna zagłada, Albania jest krajem, w którym z
pewnością chciałbyś się znaleźć w tym momencie. Rozsiane po krajobrazie, w
poprzek całego kraju wyglądające jak dziwne grzyby wystają bunkry - setki i tysiące
wzdłuż stoków, przechodzące pomiędzy górskimi szczytami i leżące przy ulicach
miast. Trwają jako symbol paranoicznej wyobraźni panującego przez 40 lat
albańskiego, komunistycznego władcy, Enver'a Hoxha.
Dziś na bunkrowo zapraszam do lektury.
Albański dyktator Enver Hoxha żył w stałym strachu przed inwazją obcych państw. Albania była jedynym europejskim krajem który zarządził by kraj uwolnić bez jakiejkolwiek interwencji obcych wojsk. Militarna doktryna Albania opierała się na "ludziach wojny" czerpiąc z doświadczeń "albańskiej partyzantki" z czasów II wojny światowej co zresztą wyniosło Hoxha na przywódcę.
W czasie czterdziestoletniego panowania komunistycznego dyktatora, w Albańskiej Socjalistycznej Republice Ludowej, według różnych źródeł, zbudowano w latach 1967-1986 od 700 do 750 tysięcy bunkrów, co daje od 24 do 26 na każdy kilometr kwadratowy. Bunkry są wszechobecne w tym kraju i do dziś stanowią średnio jeden bunkier na czterech obywateli.
Jedną z anegdot dotyczących programu fortyfikowania państwa jest ta dotycząca prototypu bunkra ukończonego w latach 1950ch. Hoxha zapytał głównego ich projektanta jak pewny siebie on jest że skonstruowany przez niego bunkier wytrzyma pełny szturm czołgowy. Konstruktor miał odpowiedzieć wtedy że "jest bardzo pewny swego". Dyktator nakazał mu wtedy stanąć wewnątrz skonstruowanego przez niego bunkra podczas gdy ten będzie ostrzelany przez czołg. Zszokowany inżynier wyszedł z tego bez szwanku a Hoxha zamówił tysiące takich do wybudowania.
Projekt był potężnym przedsięwzięciem. Budowa struktur tych umocnień wymagała zużycia trzykrotnie więcej betonu aniżeli przy budowie całej francuskiej Lini Maginota, a koszt budowy przekroczył ją co najmniej dwukrotnie! Koszty produkcji okaleczyły inne dziedziny gospodarki albańskiej zabierając źródła finansowania dla takich projektów jak infrastruktura drogowa czy budownictwo mieszkaniowe. Średnio biorąc wybudowanie jednego bunkra odpowiadało rynkowym kosztom postawienia dwu pokojowego mieszkania, co jak łatwo policzyć rozwiązało by chroniczny brak mieszkań w tym kraju. Idąc dalej, powołując się na słowa Josifa Zegali, budowa 20 małych bunkrów kosztowała więcej aniżeli wybudowanie 1 kilometra drogi. Jest jeszcze inna sprawa o której się głośno nie mówi, a jest to kwestia strat w życiu ludzkim; rocznie przy budowie tych umocnień ginęło od 70 do 100 ludzi.
Po śmierci ekscentrycznego dyktatora bunkry zostały porzucone lecz solidność ich wykonania sprawiła że trudno było się ich pozbyć. Większość z nich jest aktualnie opuszczona, aczkolwiek część z nich została zredefiniowana na innego rodzaju przeznaczenie włączając w to cele mieszkalne, kawiarnie, magazyny czy schroniska dla zwierząt. Kilka z nich miało również krótką szansę użytkowania podczas konfliktu bałkańskiego w latach dziewięćdziesiątych lecz bardziej powszechnym dla nich teraźniejszym przeznaczeniem jak się uważa jest ich cecha wygody jaka sprzyja zatracaniu dziewictwa przez młode albańskie pokolenie.
Podróżnik Tony Wheeler zawarł takie oto stwierdzenie w swojej książce "Samotna Planeta" (Lonely Planet) - "Albańskie dziewictwo jest zatracane w bunkrach Hoxha równie często jak amerykańskie było swego czasu zatracane na tylnich siedzeniach samochodów". A faktem w odniesieniu do samochodów jest że jeszcze niedawno tych w Albanii było jak na lekarstwo.
Albańskie bunkry stały się teraz symbolem gatunku dla kraju. Kształty długopisów i popielniczek na wzór bunkra stały się jednym z najbardziej popularnych suvenir'ów tego kraju dla turystów.
W 2009 roku, para afgańskich studentów wystartowała z projektem "Betonowe Grzyby", który miał za zadanie skatalogować sieć albańskich bunkrów oraz namawiać lokalnych możnowładców aby znaleźć dla tych umocnień inną użyteczność. Mieli nawet plany dla tych monolitycznych kopuł porozrzucanych po całym kraju.
Bunkier zamieniony na budkę z hamburgerami!
autor: http://www.flickr.com/photos/aandix/406826966/
Bunkier na obrzeżach ulicy
autor: http://www.flickr.com/photos/josephferris76/5425463795/
Bunkier, który spadł do morza
autor: http://www.flickr.com/photos/krasta/1021039554/
Bunkier przy budynkach mieszkalnych
autor: http://www.flickr.com/photos/patrick_john_quinn/350317464/
autor: http://www.flickr.com/photos/7835705@N06/3542121476/
Bunkier Pike Zjarri używany jeszcze w 1994 roku jako mieszkanie - źródło, wikipedia
kolejne bunkry na plaży - źródło wikipedia
Inne źródła z których korzystałem:
http://www.wired.co.uk/news/archive/2010-07/16/albanian-nuclear-bunkers
http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/2098705.stm
http://en.wikipedia.org/wiki/Bunkers_in_Albania
http://www.amusingplanet.com/2012/03/abandoned-bunkers-in-albania.html
Tłumaczenie: Promo
Enjoy!